10 vragen over de hoge boterprijs

De prijs van boter is de laatste tijd sterk gestegen. Om de achtergrond daarvan te duiden hebben we de belangrijkste vragen en antwoorden over de opvallende prijsstijging op een rijtje gezet.

1. Hoe hoog is de boterprijs eigenlijk?

De Officiële Nederlandse Zuivelnotering voor verse boter bereikte in augustus 2017 een recordhoogte van 680 euro per 100 kilogram. Dat is een verdubbeling ten opzichte van een jaar geleden.

2. Waarom is boterprijs zo sterk gestegen?

De vraag naar roomboter is de afgelopen tijd sterk gestegen mede door de toegenomen populariteit van natuurlijke voedingsproducten. Consumenten aten een tijdlang minder boter omdat het slecht zou zijn voor de gezondheid, maar daar wordt nu genuanceerder over gedacht. Boter mag weer. Tegelijkertijd is de productie van boter afgenomen. Daarom staan de prijzen voor boter op dit moment op een hoog niveau.

3. Stijgt de boterprijs alleen in Nederland?

Nee, de toegenomen vraag naar boter doet zich voor in grote delen van de westerse wereld.

4. Wordt boter nu ook duurder in de winkel?

De winkelprijzen voor boter zijn afhankelijk van de contracten die producenten met hun afnemers overeenkomen. Het is aan de retailers om te bepalen of zij hogere contractprijzen doorberekenen aan de consument.

5. Zijn de boterbergen nu helemaal verdwenen?

De boterberg is een term die dateert van begin jaren tachtig van de vorige eeuw, toen er binnen de toenmalige Europese Economische Gemeenschap een overschot aan boter was, die niet meteen kon worden afgenomen. Met de introductie van melkquota in 1984 is de melkproductie aan banden gelegd en slonk de boterberg. De melkquota zijn inmiddels (in 2015) afgeschaft. Wel kent de Europese Unie nog een regeling voor producenten om boter tegen een vergoeding op te slaan. Van deze particuliere opslagregeling wordt op dit moment nauwelijks gebruik van gemaakt; er zijn vrijwel geen voorraden meer.

6. Hoelang blijven de boterprijzen nog hoog?

Dat is niet te voorspellen. In de zuivelsector zijn hevige prijsschommelingen met hoge pieken en diepe dalen normaal. Zuivelprijzen zijn sterk afhankelijk van internationale ontwikkelingen in vraag en aanbod, die het gevolg zijn van diverse factoren, zoals weersveranderingen in belangrijke productiegebieden, wisselkoersen en economische ontwikkelingen in bepaalde markten.

7. Hoeveel boter wordt er in Nederland gemaakt?

Van alle melk die Nederlandse melkveebedrijven aan de zuivelindustrie leveren wordt 2% verwerkt tot boter. (De meeste melk wordt verwerkt tot kaas en melkpoeder). In 2016 werd in Nederland 153 miljoen kilo boter gemaakt. Dit jaar is de productie van boter in de voornaamste zuivellanden van de wereld afgenomen. In Nederland was de boterproductie gedurende de eerste vijf maanden van dit jaar 18% lager dan vorig jaar.

8. Komt er een tekort aan boter in supermarkten?

Nee, zuivelproducenten zullen in overleg met hun afnemers zo goed mogelijk proberen te voldoen aan de vraag naar boter. Wel zal de internationale schaarste aan boter nog even aanhouden. Melkveebedrijven kunnen niet zomaar meer melk produceren om extra boter te maken. Een koe geeft niet ineens meer melk.

9. Krijgen veehouders nu ook meer voor de melk?

De gestegen boterprijzen hebben er de afgelopen tijd mede toe geleid dat de melkprijs voor de veehouders in de Europese Unie is gestegen. In Nederland lag de melkprijs in augustus op €38,50 per 100 kilogram (garantieprijs FrieslandCampina). Dat is 54% meer dan een jaar geleden.

10. Worden andere zuivelproducten nu ook duurder?

Niet persé. Onder invloed van de hogere boterprijzen en de iets lagere melkproductie, met name in de Europese Unie, zijn de prijzen voor bepaalde zuivelproducten zoals van kaas en volle melkpoeder wel ook iets opgelopen, zij het niet zo sterk als bij boter.